Nie tylko potwierdza to nauka akademicka, ale mogę powiedzieć również z mojego doświadczenia jako psychotraumatologa to, że traumatyczne przeżycia mogą powodować wiele negatywnych skutków. Najbardziej znanym jest zespół stresu pourazowego – PTSD, jednak nieprzepracowana trauma może manifestować się też na wiele innych sposobów. Nawet nieuświadomione przykre przeżycia mogą dawać objawy w postaci złego samopoczucia psychicznego czy fizycznego. Nie-uwalnianie traumy przeszkadzają w różnych obszarach życia prywatnego i zawodowego. Pacjenci często szukają przyczyn swojego stanu wśród schorzeń o podłożu organicznym, jednak podłożem dolegliwości może być właśnie przeżyta trauma. Jak rozpoznać traumę uwięzioną w ciele i jak uwolnić się od jej negatywnych skutków? Co więc z tym uwalnianiem traum?
Jak trauma fizycznie koduje się w naszym ciele?
Przykre przeżycia i trudne emocje wpływają nie tylko na naszą psychikę, ale też na nasze ciało. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak trwale trauma może zakodować się w organizmie. Warto pamiętać o tym, że traumą niekoniecznie muszą być skrajne przeżycia, jak wojna czy napaść – dla niektórych może to być przeciążenie sensoryczne czy inne obiektywnie niezbyt intensywnie negatywne przeżycia. Każdy człowiek odbiera inaczej otaczający nas świat. To co jest traumą dla jednej osoby, to samo identyczne wydarzenie dla drugiej osoby może nie być traumą.
Warunkami fizycznego zakodowania traumy w naszym mózgu jest jego podatność, wrażliwość na negatywny odbiór wydarzeń, wystąpienie takiego zdarzenia, jego emocjonalne znaczenie dla jednostki oraz postrzegana przez nią nieuchronność wydarzenia i jego konsekwencji. W komórkach mózgu w reakcji na traumę zachodzi szereg reakcji elektrochemicznych, których skutkiem jest pojawienie się receptorów AMPA na powierzchni neuronów, a dokładniej na powierzchni post-synaptycznej, czyli tam gdzie docierają sygnały chemiczne z poprzedniego neuronu. Receptory te mogą być pobudzane różnymi bodźcami i powodować reakcje organizmu identyczne lub podobne do tych, jakie powstają lub powstały w odpowiedzi na zagrożenie – mimo braku sytuacji mogącej powodować taką odpowiedź.
Trauma i jej manifestacja w postaci objawów
Objawy zakodowanej traumy mogą być odległe w czasie, a więc źródła dolegliwości trzeba szukać w bliższej lub dalszej przeszłości pacjenta. Szczególnie dotyczy to nieuświadomionych traum. Objawy przeżytej traumy to przede wszystkim reakcje organizmu podobne do tych, jakie zachodzą w odpowiedzi na występujące zagrożenie. Może to być bezpośrednio odczuwany lęk, niewyjaśniony niepokój, obniżony nastrój.
Fizycznie trauma może manifestować się w przeróżny sposób. Objawy somatyczne obejmują najczęściej kołatania i przyśpieszony rytm serca, duszności, nadmierną potliwość, drżenie mięśni. Długotrwała odpowiedź organizmu na stres powoduje również obniżoną odporność i podatność na choroby, a także łatwiejsze powstawanie nowych traum. Z punktu widzenia duchowości można stwierdzić, że przeżycie traumy zaburza pole energetyczne danej osoby oraz przepływ energii w jej organizmie. Często ma to odzwierciedlenie w różnych napięciach w ciele, powstających punktach spustowych czy bólach nieznanego pochodzenia. Jednym słowem – trauma może wpływać nie tylko na naszą psychikę, ale na cały nasz organizm i codzienne funkcjonowanie.
Jak wyleczyć/uwolnić traumę i pozbyć się jej skutków?
Terapia traumy powinna być indywidualnie dobrana do pacjenta, jego doświadczeń i objawów. Istnieje wiele skutecznych sposobów walki z traumą zakodowaną w ciele i na uwalnianie traumy. Klasycznym podejściem jest terapia poznawczo-behawioralna - choć terapia CBT jest uznawana za "lecząca" to mam wątpliwości co do tego "leczenia traum". Trauma jest specyficzną zmianą neurobiologiczną, którą nie da się "uwolnić" jedynie za pomocą słów i zrozumienia wydarzeń, tak jak ma miejsce na terapii CBT. Terapia ta, moim zdaniem, bardzo pomaga osoby, które doświadczyły traum do poprawy swoich reakcji, zachowań oraz pomaga im w procesie podejmowania przyszłych decyzji. Wspiera ona wiec w "normalnym życiu z traumą". Trauma jest i się ona odzywa w różnych sytuacjach, ale już ona nie przeszkadza tak jak kiedyś.
Jeśli mówimy o prawdziwym uwalnianiu traumy, to trzeba działać konkretnie na ścieżki neuronowe i na konkretne receptory jonotropowe odpowiedzialne za uruchamianie reakcji traumatycznych w ciele migdałowatym. I to ma miejsce, zgodnie z obecną wiedzą, tylko za pomocą terapii sensorycznych, a nie za pomocą psychoterapii, która - powtarzam - jest niezmiernie ważna, zwłaszcza w przypadku większych traum, ale traum nie leczy! Nowszą metodą terapii traum jest EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), a także terapia Havening i inne techniki, takie jak SE (Somatic Experiencing), NET (Narrative Exposure Therapy) czy TRE (Tension and Trauma Releasing Exercises). Każde z tych podejść korzysta z różnych metod pozbywania się traumy i jej skutków. Czasem wymagane jest także wsparcie farmakologiczne. Metodami wspierającymi leczenie traumy mogą być takie techniki, jak: medytacja, ćwiczenia oddechowe, joga, aromaterapia, akupunktura, rolfing, prawdziwy masaż tantryczny, terapia manualna, osteopatia czy biorezonans.
Terapia Havening na uwalnianie traumy
Terapia Havening to stosunkowo nowa metoda leczenia traumy, jednak mimo niewielu badań na jej temat, ma silne poparcie w nauce. Doświadczenie terapeutów również pokazuje, że jest to metoda skuteczna, a przy tym – szybsza i łagodniejsza w przebiegu niż inne rodzaje terapii, np. EMDR - która dla wielu jest mocno obciążająca. Sesja Havening rozpoczyna się od rozpoznania źródła traumy poprzez rozmowę z pacjentem - co ważne, pacjent może wybrać nie mówić o traumie, i sam przywołuje to w pamięci.... i działa, analizę jego przeszłości i objawów. Następnie należy odtworzyć warunki, w jakich powstała trauma, by aktywować receptory AMPA, z tym, że część warunków zostaje zmieniona – tym samym zmieniając kodowanie traumy. Pacjentowi zapewnione zostaje poczucie bezpieczeństwa poprzez m.in. dotyk Havening, czyli określony rodzaj dotyku, który daje uczucie ukojenia i prowadzi do oscylacji o niskiej częstotliwości w przestrzeniach międzysynaptycznych w ciele migdałowatym.
Z powodu zastosowania dotyku terapia Havening należy do terapii psychosensorycznych. Bodźce sensoryczne, w tym wypadku dotyk, w postaci sygnałów elektrochemicznych trafiają do mózgu pacjenta, wpływając na usuwanie z neuronów receptorów AMPA odpowiadających za aktywację traumy. Terapia Havening może przynieść pozytywne skutki już po pierwszej sesji, może być jednak potrzebna większa ich liczba. Dobre rezultaty przynosi też łączenie terapii Havening z innymi metodami leczenia traumy – nie zawsze na skutek technik Havening zostają usunięte wszystkie receptory AMPA, dlatego inne metody leczenia traum mogą zadziałać uzupełniająco.
Masaż tantryczny na uwalnianie traumy
Masaże tantryczne to kolejna technika, która cechuje się dużą skutecznością w usuwaniu skutków nie tylko traum, ale też codziennych stresów czy blokowanych negatywnych emocji. Jak już wspomniano, praca z traumami może obejmować techniki oddechowe, medytację, pracę z energią ciała, a także bodźce psychosensoryczne, jak dotyk. W czasie masażu tantrycznego stosowane są wszystkie powyższe metody. Umożliwia on nie tylko wprowadzenie ciała i umysłu w stan głębokiego relaksu, ale również przywrócenie równowagi energetycznej oraz uwolnienie zablokowanej w czakrach i meridianach energii.
Masaż tantryczny ma też korzyści stricte fizyczne – uwalnia ciało od napięć, przyspiesza metabolizm, reguluje działanie układu nerwowego i wspiera uwalnianie traumy. Działa korzystnie głównie na regulację pracy X nerwu czaszkowego, zwanego też nerwem błędnym. Zgodnie z teorią poliwagalną nerw ten odgrywa dużą rolę nie tylko w regulacji pracy naszego organizmu, ale też jest ściśle związany z naszą psychiką. U większości osób nerw błędny jest w stanie ciągłego pobudzenia na skutek codziennego stresu, co prowadzi do wystąpienia reakcji psychosomatycznych – zaburzeń trawienia, kołatań serca i innych fizycznych objawów ze strony organizmu. U osób, które przeżyły traumę, podrażnienie nerwu błędnego może być jeszcze wyższe i powodować silne reakcje, nawet mimo braku stresujących sytuacji. Masaż tantryczny pomaga zmniejszyć aktywność nerwu błędnego i przywrócić organizm do równowagi.
Z doświadczenia terapeutów i psychotraumatologów można śmiało wywnioskować, że w leczeniu traumy najskuteczniejsze jest podejście składające się z połączenia różnych metod. Czasem jest to farmakologia wraz z długotrwałą psychoterapią. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że wyjście z kryzysu i odzyskanie radości codziennego życia może być szybsze i często nawet nie wymagać ingerencji farmakologicznej. Terapia Havening daje znakomite rezultaty w uwalnianiu traumy. Zastosowanie masażu tantrycznego, medytacji czy biorezonansu może sprawić, że efekty leczenia będą pełniejsze, a przede wszystkim trwalsze.
6 odpowiedzi